Í áfanganum er mikil áhersla lögð á lestur og tjáningu í ræðu og riti. Nemendur lesa smásögur frá ýmsum tímum og fjalla um þær. Kenndur er frágangur ritaðs máls og notkun hjálpargagna svo sem handbóka og orðabóka. Mikil áhersla er lögð á tölvunotkun í vinnslu og skilum verkefna.
Nemendur eru þjálfaðir í setningafræði þar sem þeir greina og glöggva sig á skiptingu texta í setningar og setningarliði. Gerð er grein fyrir reglum um greinarmerki og nemendur þjálfaðir í notkun þeirra.
Fjallað verður um sögu máls og menningar frá frumnorrænum tíma til okkar daga. Farið verður yfir sögu íslensks máls og skyldleika við önnur tungumál, helstu hljóð- og málbreytingar íslenskunnar, nafnasiði og mállýskuafbrigði í fyrirlestrum, umræðum og með töflukennslu auk verkefnavinnu og ritunarverkefna.
Stafsetningarupplestrar eru reglulega og nemendur þjálfaðir í stafsetningu eftir því sem þörf krefur.
Nemendur fá innsýn í grunnhugtök bókmenntafræði, svo sem tíma, umhverfi, sjónarhorn, persónulýsingar, boðskap, rím, ljóðstafi og myndmál. Þá greina nemendur texta frá ýmsum tímum og huga að stíl og stílbrigðum.
Markviss þjálfun í tjáningu er ein klukkustund á viku. Áhersla er lögð á framsögn við ýmiss konar tækifæri. Þá er einnig áhersla lögð á að styrkja sjálfstraust nemenda.
Grunnskólapróf
Nemandi skal hafa öðlast þekkingu og skilning á:
• helstu grunnhugtökum í ritgerðasmíð
• málfræðihugtökum og ritreglum sem nýtast í tal- og ritmáli
• orðaforða sem nægir til að skilja íslenskt nútímamál í ræðu og riti
• mismunandi tegundum bókmennta og nytjatexta ásamt grunnhugtökum í bókmenntafræði
• upplýsingatækni sem nýtist honum í ritun og notkun ýmissa hjálpargagna
Nemandi skal hafa öðlast leikni í að:
að nota upplýsingatækni markvisst við frágang ritsmíða
• að nýta málfræðihugtök og málfræðilegar upplýsingar til að efla eigin málfærni
• að skilja og nota algeng stílbrögð í tal- og ritmáli
• að flytja af öryggi ræður, endursagnir, lýsingar og kynningar á tileknum málefnum
• að nota bókmenntahugtök á ýmsa texta
• réttritun eftir upplestri
Nemandi skal geta hagnýtt þá almennu þekkingu og leikni sem hann hefur aflað sér til að:
• vinna að skapandi verkefnum í tengslum við námsefnið og sýna tilbrigði í málnotkun
• styrkja eigin málfærni og nám í erlendum tungumálum, til dæmis með því að nýta málfræðihugtök íslenskunnar
• beita skýru, lýtalausu og blæbrigðaríku máli í ræðu og riti og geta nýtt það við hin ýmsu hjálpargögn á netinu og tölvuforrit
• taka þátt í málefnalegum umræðum, byggja upp skýra röksemdafærslu, tjá afstöðu og efasemdir um efnið og komast að niðurstöðu
• túlka texta þó merkingin liggi ekki á yfirborðinu
Lokaeinkunn áfangans byggist á lokaprófi og símati. Fjölbreytt verkefni í tjáningu, stafsetningu, ritun eru metin jafnt og þétt yfir önnina auk tveggja skyndiprófa úr efni annarinnar.