Nemandi getur annast skipstjórn á smáskipum með öruggum hætti við allar raunhæfar aðstæður að loknum tilskildum siglingatíma. Lögð er sérstök áhersla á öryggismál með tilliti til búnaðar skips, veðurs og sjólags. Jafnframt skal verkaskipting og samstarf skipstjóra og vélavarðar vera skýr, sbr. áfangalýsingu um vélgæslu – smáskip.
Nemandi öðlast réttindi sem skipstjóri á skipum 12 metrar og styttri að skráningarlengd sbr. reglugerð nr. 175, 22. febrúar 2008, um skipstjórnar- og vélstjórnarréttindi á fiskiskipum, varðskipum og öðrum skipum:
„6. gr.: Smáskipanám.
Sá sem lokið hefur smáskipanámi samkvæmt reglugerð þar um hefur öðlast rétt til að fá útgefið skírteini sem skipstjóri/stýrimaður á skipum styttri en 12 metrar að skráningarlengd í strandsiglingum, eftir 12 mánaða siglingatíma (Smáskipaskírteini).“
Nemandi skal hafa öðlast þekkingu og skilning á:
Skipið: (skip og vélbúnaður samsvarar í meginatriðum áfanganum vélgæsla – smáskip þótt ekki sé farið jafnýtarlega í einstök þekkingaratriði): Helstu gerðum íslenskra smábátaframleiðenda og reynsla af þeim. Stöðugleika: Hleðslu, veltihættu, fríborð. Reglum sem gilda um smáskip varðandi vatnsþétta niðurhólfun og afleiðingar þess ef leki kemur að skipi. Akkerisbúnaði, legufærum og dráttarbúnaði. Ráðstöfunum sem tryggja að sjór komist ekki í vatnsþétt rými eða safnist á þilfar. Austursop og viðbrögð ef leki kemur að skipi. Vélbúnaði sem tengist aðbúnaði áhafnar; neysluvatni, upphitun og loftræsingu.
Vél:Helstu bilunum sem verða í vélum smáskipa og fyrirbyggjandi ráðstafanir. Varahlutir og verkfæri sem hafa ber um borð.
Drifbúnaður og stýri: Helstu bilunum sem verða í drifbúnaði og stýri og fyrirbyggjandi ráðstafanir.
Rafkerfi: Helstu bilunum í rafkerfum og viðbrögð við þeim. Fyrirbyggjandi ráðstafanir. Ljósabúnaði og notkun hans. Neyðarrafkerfi, virkni þess og notkun.
Vökvakerfi: Viðhaldi vökvakerfa og öryggisatriðum.
Vákerfi og öryggismál smábáta: Slökkvikerfum, tegundum kerfa, notkun, eftirliti og viðhaldi. Lekaleit. Austurkerfi: viðhaldi og prófumi á síum, dælum og lokum. Lögboðnum öryggistækjum um borð: flotgallar, gúmbátur, neyðarblys, sjúkrakassi, neyðar- og öryggisfjarskiptabúnaður.
Veiðarfæri: Uppbygging og virkni handfærarúlla, línuspila, netaspila, togspila og netaleggjara.
Reglugerðum: Reglum um skoðanir og lögbundið eftirlit. Norðurlandareglum um öryggis- og björgunarbúnað smáskipa.
Umhverfismál: Meðferð á úrgangsolíu sorpi. Tilkynningarskyldu vegna tapaðra veiðarfæra. Tilkynningarskyldu vegna olíuleka.
Vetrargeymsla og landflutningar: Flutningsvögnum fyrir báta. Beisli, bremsur, ljós, merkingar, speglar og akstur. Frágangi vélar og skrokks í höfn og í nausti. Innbrots- og þjófavörnum. Hættu á frostskemmdir og varnir. Ástandskönnun, sjósetningu og prufukeyrslu eftir geymslu.
Siglingafræði: Fjarskiptatæki, ratsjá og GPS. Dýptarmælar.
Tilkynningaskylda. Strandsiglingar, sjókort, hafnir og vitar. Sjávarföll og hafstraumar. Tímaáætlanir sjóferða og siglinga. Samlíkir.
Siglingareglur: Siglingaljós, mætingar, framúrsigling. Ljós- og hljóðmerki. Neyðarbendingar.
Veðurfræði og sjólag: Aðgangi að veðurupplýsingum, veðurspám og sjólagi. Hættum af völdum ísingar. Hafstraumum og sjávarföllum á siglingaleiðum smábáta og veiðislóðum við Ísland.
Fisktækni (samsvarar í meginatriðum áfanganum Fisktækni I):
Veiðafæri (samsvarar í meginatriðum þeim hluta áfangans „Fiskur, haf og sjómennska“ sem fjallar um veiðafæri):
Reglum um smáskipanám. Réttindum sem smáskipanám veitir eftir tiltekinn siglingatíma og ákvæðum um hámarksstærð skips.
Nemandi skal hafa öðlast leikni í að:
Ganga úr skugga um að skip sé sjóklárt með tilliti til ástands á skrokk, vélbúnaði, vákerfum, akkerisbúnaði, legufærum og dráttarbúnaði.
Meta ástand vélbúnaðar sem tengist aðbúnaði áhafnar.
Meta ástand veiðarfæra og annars búnaðar á dekki áður en lagt er í veiðiferð.
Fara að reglum um umhverfismál.
Flytja skip á landi og koma því fyrir í nausti eða vetrarlægi af öryggi.
Fara að reglum um tilkynningaskyldu og önnur samskipti á sjó.
Fara að siglingareglum.
Stefna hvorki áhöfn né skipi í hættu af völdum hleðslu, sjólags og veðurs.
Bregðast rétt og af yfirvegun við hættuástandi á sjó.
Afla upplýsinga um sjólag og veðurhorfur hjá staðkunnugum sjómönnum.
Afla upplýsinga um sjólag og veðurhorfur hjá Veðurstofu og staðkunnugum sjómönnum.
Fara að reglum og kröfum um meðferð afla.
Útbúa og fara eftir þrifaáætlun um skip og veiðafæri.
Nemandi skal geta hagnýtt þá almennu þekkingu og leikni sem hann hefur aflað sér til að:
Annast skipstjórn á smáskipum með öruggum hætti við allar raunhæfar aðstæður.
Ganga úr skugga um sjóhæfni og öryggi áhafnar og skips með tilliti til vélbúnaðar, vákerfa, sjó- og veðurlags.
Hafa samstarf og samráð við vélavörð um mat á sjóhæfni skips og ástandi vélbúnaðar.