Í þessum áfanga er lögð áhersla á ítarlegar pælingar og umræður um nokkur meginstef heimspekinnar frá tilurð hennar í Grikklandi um það bil 600 f. Kr. og fram á okkar daga, einkum á sviði frumspeki og þekkingarfræði. Auk þess verður fjallað um upphaf félagsvísinda og helstu kenningar þeirra fræða. Höfuðsnillingar heimspekisögunnar verða í forgrunni. Meira verður lagt upp úr nákvæmum skilningi á einstökum kenningum og frjóum samræðum en hundavaðsfróðleik og mikilli yfirferð. Engu að síður fái nemendur heildarsýn yfir útlínur heimspekisögunnar, samhengi og rof, frá upphafi til nútíma.
SAGA2FM05 og FÉLA2AA05
Nemandi skal hafa öðlast þekkingu og skilning á:
upphafi heimspeki og fræðilegra vísinda hjá jónísku náttúruspekingunum og þeim breytingum í hugsunarhætti sem því fylgdi
frumspeki og þekkingarfræðilegum viðhorfum forsókratískra heimspekinga og gera sér grein fyrir hughyggju og efnishyggju, rökhyggju og raunhyggju
samræðuaðferð Sókratesar og deilum við sófista; algildishyggju og afstæðishyggju í siðferðisefnum
heimspekikerfi Platons og meginhugtökum; kenningum Aristótelesar og flokkunarkerfum
hugmyndaheimi hellenismans; kýnisma, efahyggju, stóuspeki, epíkúrisma og nýplatonisma
sambandi kristni og heimspeki á miðöldum; trú og skynsemi, sögu og sannindum og frumspekilegri stöðu almennra hugtaka
vísindalegri og pólitískri hugsun á nýjöld; kenningum rökhyggjumanna: Descartes, Spinoza og Leibniz; kenningum raunhyggjumanna: Locke, Berkeley og Hume
hugmyndaheimi upplýsingar og rómantíkur; „hinum kóperníkönsku umskiptum“ Kants á sviði þekkingarfræði og frumspeki og „skilyrðislausa skylduboðinu“ í siðfræði hans
söguspeki Hegels og Marx og gagnrýni Kierkegaards og Nietzsche á hefðbunda heimspeki
heimspekilegum forsendum félagsvísinda og tengslum rökhugsunar og hefðarhugsunar í klassískri félagsfræði hjá Comte, Tocqueville, Tönnies, Simmel, Durkheim og Weber
helstu stefnum og straumum á 20. öld
Nemandi skal hafa öðlast leikni í að:
taka þátt í heimspekilegri rökræðu
gera grein fyrir heimspekilegum og félagsvísindalegum hugtökum
meta gildi heimspekilegra rökfærslna
greina og skýra heimspekilegan texta
skrifa stuttar heimspekilegar rökfærsluritgerðir
Nemandi skal geta hagnýtt þá almennu þekkingu og leikni sem hann hefur aflað sér til að:
bera saman ólíka hugarheima úr sögu fræða og vísinda
yfirfæra þekkingu og skilning á einu sviði fræða yfir á annað
hugsa og tjá sig skipulega á sjálfstæðan og gagnrýninn hátt um málefni líðandi stundar jafnt sem hin þyngri vandamál tilverunnar
Námsmat er tilgreint í kennsluáætlun og samræmist skólanámskrá.