aldursgreiningar, breytingar á landaskipan og lífríki, jarðlagafræði, jarðsaga, jarðsaga íslands, jarðsögutaflan, steingervingar
Samþykkt af skóla
3
5
Í áfanganum er fjallað um sögu jarðar, myndun hennar og þróun frá upphafi til okkar daga. Myndun jarðskorpunnar, lofthjúpsins, hafanna og lífsins er rakin og gerð er grein fyrir því hvernig jarðlög myndast og breytast í aldanna rás og hvernig lesa má úr þeim jarðsöguna. Myndun Íslands og jarðsaga er rakin, gerð er grein fyrir sérkennum landsins í samanburði við önnur lönd, sérstökum jarðlagaröðum og sérkennum landshluta. Fjallað er um þróunarsögu mannsins, mögulega framtíðarskipan meginlanda og framtíð jarðar. Áhersla er á verkefnavinnu, inni og úti í náttúrunni.
JARÐ2VH05
Nemandi skal hafa öðlast þekkingu og skilning á:
myndun hafs- og meginlandsskorpu og hringrás bergs
upphleðslu jarðlagastafla, innskotum og brotahreyfingum sem gera jarðlagaröð flóknari
aðferðum við greiningu á myndun og innihaldi jarðlagastafla og lestur jarðsögunnar úr jarðlögum staflans, þar á meðal mikilvægi leiðarlaga og einkennissteingervinga
aldursgreiningaraðferðum jarðvísinda
jarðsögunni sjálfri frá upphafi til nútíma og gerð og innihaldi jarðsögutafla
skiptingu jarðsögunnar í tímabil, orsökum þeirra og þeim umhverfisaðstæðum sem ríktu á mismunandi tímum
myndun jarðefnaeldsneytis og málmæða
þróunarsögu lífs á jörðinni og sambandi hennar við þróun lofthjúpsins og hafs
ástæðum aldauða og lífssprengja í þróunarsögunni og tímasetningu vendipunkta
jarðsögu Íslands sérstaklega, tilurð landsins og jarðfræðilegum sérkennum landshlutanna
einstakri stöðu Íslands á meðal landa jarðar sem eina hafsbotnsins sem stendur ofar sjávarmáli
ísöldum í jarðsögunni, orsökum þeirra og afleiðingum og mikilvægi í jarðsögu Íslands
lífs- og loftslagssögu Íslands, landnámi lífs á landinu og breytingum í aldanna rás
þróunarsögu mannsins, upprunaheimkynnum og útbreiðslu
mögulegum umhverfisbreytingum og þróun jarðar
Nemandi skal hafa öðlast leikni í að:
greina þætti sem hafa áhrif á þróun jarðskorpunnar, lofthjúpsins, hafanna og lífsins
greina samhengi og keðjuverkun í náttúrunni og afleiðingar
lesa jarðsögu úr jarðlagastafla með aðferðum jarðlagafræðinnar
nota jarðfræðikort, jarðlagasnið, líkön og texta til að lesa jarðsögu landsvæða
greina upphleðslu jarðlaga og landmótunarferli úti í náttúrunni
lesa í landslag og bergmyndanir úti í náttúrunni og setja fram einfalda jarðsögu landsvæðis
lesa um jarðfræðilegt efni á íslensku og ensku
afla sér þekkingar um efnið í bókum,tímaritum og á netinu, og setja fram á skilmerkilegan og skýran hátt
Nemandi skal geta hagnýtt þá almennu þekkingu og leikni sem hann hefur aflað sér til að:
fjalla á skilmerkilegan, faglegan og gagnrýninn hátt um einstaka þætti náttúrunnar, bæði í ræðu og rituðu máli
fjalla af skilningi um samhengið í náttúrunni og samband manns og náttúru í ljósi jarðsögunnar
afla sér viðbótarþekkingar til að víkka út skilning á eðli breytinga og þróunar um málefni náttúrunnar
skrifa skýrslur og draga saman helstu niðurstöður í rannsóknum
kynna sér ákveðið jarðsögulegt viðfangsefni, túlka, gagnrýna, meta óvissuþætti og skrifa um það greinargerð/ritgerð
veita almenna leiðsögn um jarðfræði landsvæða á Íslandi
greina og svara með rökum ómálefnalegri umræðu um náttúruna
Fjölbreytilegt námsmat með áherslu á símat, tíða endurgjöf og leiðsögn. Vinna nemenda í kennslustundum er metin, lögð eru fyrir einstaklings- og hópverkefni.