Í áfanganum verður farið yfir byggingu og starfsemi erfðaefnisins, Central Dogma og táknmál erfðanna. Grunnaðferðir erfðatækninnar verða kynntar. Skoðaðar verða helstu gerðir stökkbreytinga frá punktbreytingum til litningabreytinga. Eingena og fjölgena erfðir útskýrðar og ættartré teiknuð. Kynntar verða fylgni- og tengslagreiningaraðferðir við leit að meingenum.
Þekktum meingenum með íslenskan uppruna og stökkbreytingar þeirra verður lýst. Yfirlit verður yfir rannsóknir á erfðaefni manna á Íslandi. Kynntir verða helstu gagnagrunnar með erfðaefnisupplýsingar fyrir manninn og aðrar lífverur. Samantekt er sett fram á mögulegri nýtingu nútíma erfðaefnisþekkingar. Kynnt verða siðferðileg viðmið mannerfðafræðinnar.
LÍFF2LE05 og LÍFF2EF05
Nemandi skal hafa öðlast þekkingu og skilning á:
byggingu og skipulagi erfðaefnis (DNA, RNA, gen, litningar og erfðabreytileiki)
Central Dogma
helstu gerðum stökkbreytinga sem verða á erfðaefni og mögulegum orsökum þeirra
grundvallaratriðum erfðatækninnar
ættartrjám og mismunandi eingena einkennum í fjölskyldum
fjölgena og utangenaerfðum
samspili erfða og umhverfis
aðal aðferðum meingenaleitar
helstu meingenum með íslenskan uppruna
sögu og þróun erfðarannsókna á Íslandi
gagnagrunnum með erfðaefnisupplýsingum
mögulegri nýtingu erfðaefnisþekkingar
siðferði í mannerfðafræði
Nemandi skal hafa öðlast leikni í að:
greina mismunandi byggingareiningar erfðaefna og skipulag litninga
útskýra Central Dogma
búa til dæmi um helstu stökkbreytingar
teikna ættartré og greina erfðamunstur eingena stökkbreytinga
greina einfalda litningagalla
túlka erfðafræðileg tengsl og setraðir
nota gagnagrunna til að finna erfðaefnisupplýsingar
útskýra mikilvægi þekkingar á erfðaefni mismunandi tegunda lífvera fyrir mannerfðafræðina
Nemandi skal geta hagnýtt þá almennu þekkingu og leikni sem hann hefur aflað sér til að:
geta gert grein fyrir mun á byggingu og eiginleikum mismunandi erfðaefnishluta
geta gert grein fyrir samspili erfða, lífshátta og umhverfis á tilurð svipgerða og sjúkdóma
geta tekið þátt í umræðu um siðferði í mannerfðafræði á gagnrýninn hátt
Áfanginn byggir á fjölda fjölbreyttra verkefna sem unnin eru í leiðsagnarnámi, tímaverkefi (ýmis styttri verkefni), verklegar æfingar og umræðutímar. Lögð er áhersla á að nemendur vinni saman að öflun nýrra upplýsinga sem tengjast námsefni áfangans.